Ozon Tabakasının Korunmasına İlişkin Viyana Sözleşmesinin ve küresel ozon tabakası korunmasına ilişkin çalışmaların bu yıl 35incisi kutlanıyor.
Güneş ışığı olmadan Dünya'da yaşam mümkün olmazdı. Güneş ışığı yaşamı mümkün kılar, ancak ozon tabakası yaşamı sağlar. Aynı zamanda, ozon tabakası olmasaydı güneşten yayılan enerji Dünya'daki yaşamın gelişmesi için çok fazla olurdu. Bu stratosferik katman, Dünya'yı güneşin zararlı ultraviyole radyasyonunun çoğundan koruyor.
Bu yüzden, 1970'lerin sonlarında çalışan bilim adamları, insanlığın bu koruyucu kalkanın içinde bir delik açtığını keşfettiklerinde, alarm verdiler. Buzdolapları ve klimalar gibi aerosollerde ve soğutmada kullanılan ozon tabakasını incelten maddelerin (OTİM) neden olduğu delik, dünyamızı cilt kanseri ve katarakt vakalarını artırmakla ve bitkilere, mahsullere ve ekosistemlere zarar vermekle tehdit ediyordu.
1985 yılında, dünya hükümetleri Ozon Tabakasının Korunmasına İlişkin Viyana Sözleşmesini kabul etti. Sözleşmenin uygulama aracı olan Montreal Protokolü uyarınca, hükümetler, bilim adamları ve endüstri, ozon tabakasını incelten tüm maddelerin yüzde 99'unu kesmek için birlikte çalıştılar. Montreal Protokolü sayesinde ozon tabakası iyileşmeye devam ediyor ve içinde bulunduğumuz yüzyılın ortasına kadar, 1980 öncesi değerlere dönmesi bekleniyor. Protokolü desteklemek amacıyla, 2019 yılında yürürlüğe giren Kigali Değişikliği ile, hidroflorokarbonların (HFC'ler=florlu sera gazları) kullanımını, güçlü küresel ısınma potansiyeline sahip florlu sera gazlarını ve bunların çevreye zararını azaltma yönünde çalışmalar ilerleyecek.
Her yıl 16 Eylül'de gerçekleştirilen Dünya Ozon Günü bu başarıyı kutluyor. Bilimin yönlendirdiği ortak kararların ve eylemin büyük küresel krizleri çözmenin tek yolu olduğunu gösteriyor. Böylesine sosyal ve ekonomik zorlukları beraberinde getiren koronavirüs salgınının da, ozon tabakasına dair anlaşmalarının birlikte uyum içinde ve ortak fayda için çalışma mesajı her zamankinden daha önemlidir. Dünya Ozon Günü’nün sloganı "Yaşam için Ozon", bize yalnızca ozon tabakasının dünyadaki yaşam için çok önemli olduğunu değil, aynı zamanda gelecek nesiller için ozon tabakasını korumaya devam etmemiz gerektiğini de hatırlatıyor.