Bazı Zararlı Kimyasalların İhracatı Ve İthalatı Hakkında Yönetmelik yayımlandı.

Ülkemizin de taraf olduğu “Bazı Tehlikeli Kimyasallar ve Pestisitlerin Uluslararası Ticaretinde Ön Bildirimli Kabul Usulüne Dair Rotterdam Sözleşmesi” çevre ve insan sağlığının korunması amacı ile yasaklanmış veya kısıtlanmış tehlikeli madde ve madde gruplarının ihracatı söz konu olduğunda, o kimyasalın ihraç edileceği ülkeye, o kimyasalın ihraç edileceğine dair belli kurallar çerçevesinde bir bildirim gönderilmesi ve bu bildirimlerin gerçekleştirileceği sistemin kurulması zorunluluğu getirmektedir. Aynı amaçlarla, Rotterdam Sözleşmesi’nin Avrupa Birliği’nde (AB) uygulanması için 649/2012/AB sayılı Zararlı Kimyasalların İhracatı ve İthalatı Tüzüğü yayımlanmıştır.

Rotterdam Sözleşmesi’nin ülkemizde etkin bir şekilde uygulanması ve AB’nin ilgili Tüzüğü’nün ülkemiz mevzuatına aktarılması amacıyla Bakanlığımız tarafından hazırlanan “Bazı Zararlı Kimyasalların İhracatı ve İthalatı Hakkında Yönetmelik” 28 Ocak 2023 tarihli ve 32087 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.  Yönetmelik ile insan sağlığı ve çevrenin zararlı kimyasalların etkilerinden korunması ve bu amaçla zararlı kimyasalların çevreyle uyumlu bir biçimde kullanılması, bu kimyasalların nitelikleri hakkında bilgi paylaşımının kolaylaştırılması, ortak sorumluluk ve işbirliğinin teşvik edilmesi hedeflenmektedir.

Bu hedefler doğrultusunda söz konusu yönetmelik ile Bakanlığımıza ve ihracatçılara getirilen yükümlülükler aşağıda sıralanmaktadır.

Bakanlığın görev ve sorumlulukları;

• İhracat bildirimlerinin uygunluğunu kontrol etmek,
• İhracat bildirimlerini Sözleşmenin taraflarına ve diğer ülkelere göndermek, (ihracat bildirimi-açık kabul usulü)
• Sözleşmeye taraf veya diğer ülke tarafından gönderilen ihracat bildirimlerini ve açık onay taleplerini cevaplamak,
• Ön Bildirimli Kabül (ÖBK) Usulüne tabi kimyasallara yönelik ithalat kararlarını Sekretaryaya iletmek, (ÖBK usulü)
• Yasaklanmış veya büyük ölçüde kısıtlanmış kimyasallara ilişkin nihai düzenleyici eylemlere dair bildirimleri Sözleşme Sekretaryasına göndermek, (ÖBK bildirimi)
• Bildirimlerin yapılabilmesi için yazılım paketini hazırlamak, 
• Gerekli rehber dokümanları hazırlamak.

İhracatçıların yükümlülükleri

• Kimyasalın (madde/karışım) ihracatına ilişkin planlanan ihracat tarihinden önce Bakanlığa bildirimde bulunmak,
• Ek-2 kimyasalları (ÖBK Usulü ve Açık Kabül Usulüne Tabi Kimyasallar) ile ilgili ithalatçı ülkelerin ithalat kararlarına uyum sağlamak,
• Ek-6’da listelenen kimyasalları (Kalıcı Organik Kirletici Özellik Gösteren Maddeler) ihraç etmemek,
• İhraç edilecek kimyasalları uygun bir şekilde ambalajlamak ve etiketlemek,
• Güvenlik bilgi formlarını vermek,
• Her yılın ilk çeyreğinde (31 Mart’a kadar) Bakanlığı ihraç ettiği miktar konusunda bilgilendirmek,
• Talep halinde ilave bilgi sağlamak.

Yönetmeliğin Hedefleri; (Rotterdam Sözleşmesi Kapsamında)

• Kimyasalların özelliklerine ilişkin bilgi alışverişini kolaylaştırarak, ithalatı ve ihracatıyla ilgili ulusal karar verme sürecini oluşturmayı sağlayarak ve bu kararları Taraflara duyurarak; bazı tehlikeli kimyasalların, insan sağlığına ve çevreye verebilecekleri olası zararlardan korunmayı ve bu tür kimyasalların çevreyle uyumlu bir biçimde kullanılmalarını teminen uluslararası ticaretinde Taraflar arasında paylaşılmış sorumluluğu ve işbirliği çabalarını artırmaktır.
• 1998 yılında imzaya açılan ve 2004 yılında taraf olan ülkeler için yürürlüğe giren Rotterdam Sözleşmesi çerçevesinde, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü ile Birleşmiş Milletler Çevre Programı tarafından müştereken yürütülen Ön Bildirimli Kabul usulüne göre, hükümetler çevre ve insan sağlığını koruma nedeniyle bir kimyasalı yasaklamak veya büyük ölçüde kısıtlamak için aldıkları düzenleyici faaliyetler dahilinde diğer ülkelere kimyasalların ihracatından önce İhracat Ön Bildirimi yapmak zorundadırlar.
• Avrupa Birliği’nde PIC Tüzüğü kapsamında ithalat ve ihracat bildirimlerinin sunulmasında yazılım sistemi oluşturulacak. Sistem geçmiş yıllarda yapılan yürürlüğe girecek Yönetmelik kapsamındaki kimyasal maddelere ilişkin ithalat ve ihracat işlemleri ile ilgili sunulan yıllık raporlara dayalı verileri de içerecek. Sistem endüstriye PIC Tüzüğü kimyasalları kapsamında yaptıkları gerçek ihracat ve ithalat yıllık raporlamaları için kolaylık sağlaması amacını güdecektir.
• Bahse konu yazılım ile insan hatalarından minimize edilmiş daha kaliteli veri sunumu sağlanacaktır. Türkiye’de Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından PIC Tüzüğü uyumlaştırma çalışmaları kapsamında hazırlanan "Bazı Zararlı Kimyasalların İhracatı ve İthalatı Hakkında Yönetmelik" 28 Ocak 2023 tarihli ve 32087 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmış olup, söz konusu Yönetmelik çerçevesinde firmaların her yılın ilk çeyreğinde (31 Mart’a kadar) Bakanlığa ihraç veya ithal ettiği miktar konusunda bilgi verme zorunluluğu bulunmaktadır.
• Bakanlık ihraç edilen her bir kimyasalın ve bu kimyasalı ithal eden tarafların veya diğer ülkelerin isminin yer aldığı yıllık bir liste oluşturacak ve bu listeyi internet sayfasında kamunun erişimine açık hale getirecektir.

Yönetmelik için tıklayınız.